Dilin Kökeni ve Teolojik Bağlamı

İlk insan toplulukları arasında dillerin nasıl oluştuğu düşünce tarihinde bir merak konusudur. Dillerin kökeni konusu felsefeciler, teologlar ve dilciler tarafından çağlar boyunca tartışılmıştır. Bu tartışmalarda dilin kökeniyle ilgili farklı yaklaşımlar değişik açılardan incelenmiştir. çalışmamda İslam düşüncesinde hakkında teoriler bu teorilerin teolojik bağlamlarını incelemeyi hedefliyorum. Dilin konusuyla özellikle kelâm usûl bilginlerinin ilgilendiği görülmektedir. Meselenin özünde ilk kim oluşturulduğu yer almaktadır. İnsan türünün atası kabul edilen Hz. Âdem’in konuştuğu Allah öğretildiğini savunanlar olduğu gibi insanların kendi aralarında uzlaşarak dili meydana getirdiği de savunulmuştur. Kelâm’da meselesi Allah’ın isim sıfatları, insanın sorumlu tutulması, Kur’ân’ın yorumlanması ilişkili olarak Yine konu Mu‘tezile Ehl-i sünnet şiddetli tartışmalara sebep olan Kur’an’ın mahlûk olup olmadığı bağlamında da gündeme gelmiştir. kökenine ilişkin teorileri “zâtî/tabiî delâlet teorisi”, “tevkîf “Muvâza‘a “tevakkuf teorisi” şeklinde sıralamak mümkündür.Tevkîf teorisi sünnetten Ebü’l-Hasen el-Eş’arî (ö. 324/935-36), İbn Fâris 395/1004), Fûrek 406/1015), Ebû İshâk el-İsferâyînî 418/1027), Hazm 456/1064) Teymiyye 728/1328) âlimlere nispet edilmektedir. Eş’arîler’in geneline görüşe göre dil insana vahiy yoluyla sesler yaratmak suretiyle ya insanda zorunlu/apriori bilgi yaratarak öğretilmiş olabilir. teorinin savunucularından biri Teymiyye’ye verildiği (tevkif) konusunda icmâ bulunmaktadır. Ona meramını ifade edeceği lafızları ilham etmiştir. Âdem’e verilmiştir. Hatta sadece insanlara değil hayvanlara bahşedilmiştir. teoriyi “Allah Âdem'e bütün isimleri öğretmiştir.” (Bakara, 2/31) “Rahmân Kur'an'ı öğretmiş, insanı yaratmış, ona açıklamayı (Rahmân, 55/1-4) ayetlerden hareketle Kur’an’dan bazı deliller getirmişlerdir. konuşma dilinin insanlar oluşması için çok uzun zaman gerektiğini sebeple öğrettiğini söylemişlerdir.Muvâza’a genelde Mu‘tezile’ye özelde ise Ebu Hâşim’e 321/933) edilir. teoriye tarih içerisinde üreten bizzat kendisidir. akıl yeteneği vermiştir. önce varlıkları tanımış sonra onlara işaret ederek çıkarmış ardından o seslerin varlığa ettiği üzerinde uzlaşmışlardır. İnsanların şekilde tarihi süreç manalar uzlaşmasıyla oluşmuştur. savunanlara göndermesi dile sahip olmaları gerekir. Nitekim Kur’an’da “Biz her resulü kavminin lisanıyla gönderdik...” (İbrahim: 14/4) denilmektedir. gönderilmeden olduklarını gösterir. Ayrıca öğretilmesi zorunlu bilginin oluşmasını sağlar. varlığın hakikatini bilirse sorumluluğunu bilecektir. Oysa Allah’ı tanıması bilgilere çıkarımsal (iktisâbî) düşünceye bağlıdır.Dilin bağlamları vardır. İlkin Allah’a verme ilgilidir. üretilebileceğine inanan âlimleri kıyas verilebileceğini savunmuşlardır. kaynağını öğretimine dayandıran şeriatın belirlediği isimlerin dışında vermeyi caiz görmemişlerdir. İkinci sorumluluğu (teklif) ilişkilendirilmiştir. hitap etmesi konuştukları bulunması Üçüncü halku’l-Kur’an te’vil Çünkü Kur’an oluşturduğu aracılığıyla nazil olmuş sonradan yaratılmıştır. durumda imkân dâhilinde olacaktır. Özetle görüşler yaklaşımları destekler mahiyette ortaya konulmuştur.